روش های نگهداری و تمیز نمودن اتوکلاوهای دندانپزشکی

اتوکلاو دندانپزشکی  همانند دیگر دستگاه ها و تجهیزات دندانپزشکی، نیاز به نگهداری اصولی و منظم به صورت روزانه، هفتگی،‌ ماهانه و سالانه دارند که در ادامه به آن می پردازیم. با این حال به دلیل وجود تنوع کالایی در بازار، توصیه می شود دفترچه راهنمای ارائه شده توسط تولیدکننده و مربوط به دستگاه خود را به طور کامل مطالعه و مطابق با آن عمل نمائید.

نگهداری روزانه

• تمیز نمودن محفظه خارجی با استفاده از مواد ضدعفونی کننده
• تمیز نمودن لاستیک دور درب (واشر) اتوکلاو و بررسی آن از لحاظ عدم نشت بخار
• بررسی عملکرد درب مطابق با دفترچه راهنما
• بررسی وضعیت آب از لحاظ عدم حضور ناخالصی هایی همچون آگار، خون یا زباله های جامد زیرا وجود این مواد در آب اتوکلاو، منجر به انسداد لوله ها، شیرآلات آن می شود.

نگهداری هفتگی

• بررسی و تمیز نمودن پروپ سطح آب تا از تجمع رسوبات جلوگیری شود.
• تمیز نمودن سینی و نگهدارنده آن با استفاده از مواد شوینده ملایم ضدزنگ. (از برس فولادی یا سفید کننده استفاده نکنید.)
• روغن کاری نمودن لولا و پیچ سفت کننده درب
• تمیز نمودن چمبر (محفظه داخلی) دستگاه
• بررسی دما / فشار در طول یک چرخه و تطابق فشارسنج با میزان فشار نمایش داده شده
• بررسی و شارژ مجدد کاغذ پرینتر
• تمیز نمودن بدنه دستگاه
• این نشانگر‌ها شامل اسپورهای باکتریایی مقاوم مانند باسیلوس استئاروترموفیلوس برای اتوکلاوهای بخار و باسیلوس آتروفئوس برای اتوکلاوهای اتیلن اکساید هستند.
• سنجش عملکرد استریلیزاسیون دستگاه با استفاده از نشانگرهای کلاس 6 و اندیکاتورهای بيولوژيکی (قابل اطمینان ترین نوع)

نگهداری ماهانه

• بررسی شیر تخلیه فشار در طول یک چرخه
• بررسی اجزای ایمنی اتوکلاو و مکانیسم بسته شدن درب آن

نگهداری سالانه اتوکلاو

• سرویس و چک دستگاه اتوکلاو توسط تکنسین ماهر

چند نکته ساده اما مهم در رابطه با مراقبت از اتوکلاو

1. اتوکلاو را در جای ثابت و صاف قرار دهید.
2. برای انجام عملیات استریلیزاسیون از آب مقطر استفاده نموده و مقدار آب را مرتبا چک نمائید. (ایجاد لکه های سفید در پایه محفظه نشان می دهد که از آب خالص بی کیفیت استفاده شده است.)
3. در هنگام بارگذاری، ابتدا وسایل را بخوبی تمیز و شستشو دهید و کامل خشک نمائید. و در نهایت آن را بسته بندی و سپس داخل اتوکلاو قرار دهید.
4. برای اتصال اتوکلاو به برق از پریزهای استاندارد و محافظ برق استفاده نمائید.
5. تمام قسمت های خارجی و قطعات فلزی اتوکلاو را به صورت دوره ای با استفاده از یک پارچه نرم آغشته به مواد شوینده خنثی معمولی (مواد غیرساینده) تمیز نمائید.

اشکالات‌ رایج‌ در اتوکلاوها و راه حل های آسان آن

1- پمپ‌ وکیوم‌ صدا می‌دهد: دیافراگم‌ پاره‌ شده‌ و باید تعویض‌ گردد.
2- فشار بالا نمی‌رود:

• شیر برقی مربوطه‌ خراب‌ است‌ و سیستم‌ را نمی‌بندد.
• یکی‌ از شلنگ‌ها پاره‌ شده‌ است‌.
• رانسدیو سر فشار خراب‌ شده‌ و باید تعویض‌ گردد.
• لاستیک‌ دور درب پاره‌ شده‌ یا کثیف‌ است‌.
• پمپ آب ضعیف است و آب‌ کافی‌ به‌ داخل‌ سیستم‌ تزریق‌ نشده‌ است.
• المنت‌ خراب‌ است‌ و باعث‌ افزایش‌ دما و نتیجتاً افزایش‌ فشار گاز داخل‌ چمبر نمی‌ شود.

3- نشان دهنده‌ ماکزیمم‌ و مینیموم‌ سطح‌ آب‌ مخزن‌ آب‌ اصلی‌ کار نمی‌کند: دور الکترودها جرم‌ گرفته‌ و باید تمیز شود.
4- سیستم‌ قفل‌ درب‌ عمل‌ نمی‌ کند یا درب‌ دستگاه‌ بسته‌ نمی‌ شود: میکروسوئیچ‌ درب‌ خراب‌ است و یا باید از نو‌ تنظیم‌ شود.
5- آب‌ به‌ داخل‌ چمبر با مولد بخار ریخته‌ نمی شود: پمپ‌ آب‌ خراب‌ است و باید تعویض‌ شود.
6- دستگاه خطای کالیبراسیون می دهد: ناشی از بهم خوردن کالیبراسیون اتوکلاو ناشی از بهم خوردن تناسب خطی بین فشار و دمای بخار آب دستگاه در مرحله Healing می باشد. استفاده مکرر باعث بهم خوردن کالیبره دستگاه خواهد شد. برخی دستگاه ها به صورت دستی از طریق کیت مخصوص و برخی به صورت اتوماتیک کالیبره می شوند.
در صورت انجام فرآیند و ارور مجدد به احتمال زیاد سنسورهای دستگاه یا میکروی آن ایراد داشته و باید تعویض گردند.
7- دستگاه‌ اصلاً روشن‌ نمی‌شود: یا دستگاه‌ به‌ برق متصل‌ نیست و یا فیوز اصلی‌ سوخته‌ است.‌
8- در اتوکلاوهای دندان پزشکی زمان استریل کمی طولانی تر از حالت عادی شده بطوری که دستگاه هیچ پیغام خطایی را نشان نمی دهد: به دلیل نشتی بسیار کم بخار آب خصوصا از لاستیک دور درب که ناشی از کثیفی آن یا دفرمه شدن یا خراش کوچک روی لاستیک می باشد .مجددا باید آب یا بخارآب به دستگاه تزریق گردد که این امر منجر به افزایش استریل تا چند دقیقه خواهد شد، پس لاستیک دور درب چک و تمیز و در صورت لزوم تعویض گردد.
9- در مخزن اتوکلاو آب ریخته شده ولی هشدار نبود آب یا چراغ مینیموم سطح آب روشن است: به دلیل عدم استفاده از آب مقطر مناسب در دستگاه، رسوب در سنسورهای سطح آب یا Level Sensors تشکیل شده که باید رسوب زدایی گردند. همچنین وجود لکه روی ابزار در انتهای فرآیند استریل نشانه عدم کیفیت آب مقطر مورد استفاده است.