علل ایجاد فاصله‌ بین دندان‌ ها یا دیاستما، علائم و راه‌های درمان

فاصله بین دندان ها یا دیاستما در بعضی موارد متغیر بوده و ممکن است بسیار کوچک و یا فاصله ی قابل مشاهده ای داشته باشد، در این مقاله قصد داریم شما را با علل، علائم، تشخیص و همچنین راه‌ های درمان آن که توسط دندانپزشک صورت می گیرد آشنا سازیم.

فاصله بین دندان ها مضر نیست و ممکن است در کودکان و بزرگسالان وجود داشته باشد. در کودکان، این شکاف معمولا با رشد دندان‌ های دائمی کاهش می‌ یابد. این فاصله‌ بیشتر از 0.5 میلی متر بوده و ممکن است بین هر دندانی ایجاد شود.

درمان به دلایل پزشکی معمولاً ضروری نیست. اما اگر فردی از ظاهر دیاستمای خود خوشش نیاید، می‌ تواند این شکاف را درمان نماید.

علل دیاستما

دیاستما در بزرگسالان و کودکان شایع بوده و ممکن است به علل زیر ایجاد شود:

1. اندازه‌ ی دندان‌ ها در رابطه با استخوان فک

اگر دندان‌ های فرد نسبت به اندازه‌ ی استخوان فک او خیلی کوچک باشد، ممکن است شکاف‌ هایی بین دندان‌ ها ایجاد شود. اندازه‌ ی استخوان فک و دندان می‌ تواند ژنتیکی باشد و این یکی از دلایل ایجاد دیاستما در خانواده می باشد.

2. دندان‌ های افتاده یا کوچک تر از اندازه‌ ی معمول

اگر بعضی از دندان‌ ها افتاده یا کوچک تر از دندان‌ های دیگر باشند، ممکن است دیاستما ایجاد شود.

فاصله بین دندان ها اغلب دندان‌ های پیشین لترال فک بالا را درگیر میکند، یعنی دندانها در هر طرف دو دندان جلویی فک بالا. اگر دندان‌ های پیشین لترال فک بالا افتاده یا نسبتا کوچک باشند، ممکن است شکافی بین دو دندان جلویی ایجاد شود.

3. بیماری لثه

حرکت دندان نشانه‌ ای از بیماری پیشرفته‌ ی لثه است. در افراد مبتلا به بیماری لثه، التهاب به استخوانِ نگهدارنده‌ ی دندان آسیب میرساند. در نهایت، ممکن است دندانها شل شده و شکاف‌ هایی ظاهر شود.

4. فرنوم لب بزرگ

فرنوم لب بافتی است که از داخل لب بالایی تا لثه‌ ی بالای دندان‌ های جلویی فک بالا امتداد دارد. اگر این بافت به خصوص بزرگ باشد، میتواند باعث ایجاد شکاف بین دندان‌ ها شود.

5. رفلکس بلع اشتباه

وقتی رفلکس بلع به درستی اتفاق می‌ افتد، زبان به سقف دهان فشار می‌ آورد. در عوض ممکن است فردی هنگام بلعیدن زبان خود را به دندان‌ های جلویی فشار دهد. با گذشت زمان، این فشار مکرر به دندان‌ های جلو آن ها را به جلو رانده و باعث ایجاد شکاف میشود.

6. عادات

مکیدن شست دست، مکیدن لب، فشار دادن زبان و عادت‌ های مشابه می‌ تواند دندان‌ های جلویی را تحت فشار قرار داده و آنها را به جلو سوق دهند. این کار می‌ تواند منجر به دیاستما یا فاصله بین دندان ها شود.

7. افتادن دندان‌ های شیری

کودکان در صورت ریزش دندان‌ های شیری ممکن است دچار دیاستمای موقتی شوند. وقتی دندان‌ های دائمی یا بالغ آن ها رشد کنند، این شکاف‌ ها معمولا از بین می‌ روند. این نوع شکاف به اندازه‌ ای شایع است که دندانپزشکان آن را یک پدیده‌ ی طبیعی رشد در کودکان می‌ دانند. هیچ درمانی معمولاً لازم نیست.

علائم فاصله بین دندان ها (دیاستما)

تنها نشانه‌ ی دیاستما، فاصله‌ ی قابل مشاهده بین دندانها است. اگر دندان‌ ها به دلیل بیماری لثه شل شوند، ممکن است فرد احساس درد و ناراحتی کند، به خصوص هنگام غذا خوردن.

علائم دیگر بیماری لثه عبارت اند از:

• لثه‌ هایی به رنگ قرمز روشن
• لثه‌ های متورم و حساس
• خونریزی لثه
• عقب رفتن لثه‌ ها
• بوی بد دهان
• لق شدن دندانها

تشخیص فاصله بین دندان ها

تشخیص دیاستما ساده می باشد دندانپزشک هنگام معاینه‌ ی دندانها فاصله را تشخیص می‌ دهد. معمولا فرد ابتدا هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان متوجه شکاف می‌ شود.

درمان دیاستما یا فاصله بین دندان ها

درمان دیاستما ممکن است الزامی نباشد. بخصوص اگر شکاف ناشی از عدم تطابق اندازه‌ی دندانها و استخوان فک باشد، یا اگر در اثر افتادن دندان‌ های شیری به وجود آمده باشد.

اگر درمان از نظر پزشکی الزامی نباشد، اما فرد به دلایل زیبایی بخواهد فاصله‌ ی بین دندان‌ هایش را کم کند، یک دندانپزشک میتواند در تعیین بهترین روش کمک کند.

گزینه‌ های درمان فاصله بین دندان ها عبارتند از:

1. بریس‌ ها

دندانپزشکان معمولا دیاستما را با بریس درمان می‌ کنند. بریس‌ ها به دندان فشار می‌آورند و با گذشت زمان فاصله را کاهش می‌دهند. ممکن است استفاده از یک بریس کامل، حتی اگر فقط یک شکاف وجود داشته باشد، الزامی باشد زیرا حرکت هر دندان بر کل دهان تأثیر می‌ گذارد.

2. روکش‌ های ونیر یا باندینگ

به عنوان یک جایگزین برای بریس‌ ها، دندانپزشک می تواند روکش‌ های ونیر را نصب کند یا باندینگ دندان را انجام دهد.

این گزینه‌ ها به خصوص زمانی مناسب‌ اند که دیاستما ناشی از کوچک بودن دندان‌ ها باشد. باندینگ دندان به این صورت انجام میشود که رزین روی سطح دندانها قرار می‌ گیرد و سپس به کمک یک منبع نور سفت و سخت می‌ شود.

نصب روکش‌ های ونیر شامل محکم کردن قطعات ظریف پرسلن روی سطح دندان‌ هاست که به صورت سفارشی ساخته می‌ شوند.

3. ایمپلنت‌ های دندانی یا بریج

اگر دیاستما به این دلیل رخ دهد که فرد فاقد دندان است (دندان‌هایش افتاده است)، ممکن است به عملیات دندانپزشکی گسترده‌تری مانند ایمپلنت دندان یا بریج دندان نیاز داشته باشد.

قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی شامل قرار دادن پیچ‌های فلزی در استخوان فک و اتصال دندان‌های جایگزین است.

بریج دندان یک دندان کاذب است که توسط یک دستگاه در جایش ثابت و محکم می‌شود که در نهایت به دندان‌های دو طرف شکاف متصل می‌گردد.

4. عمل جراحی برای درمان فاصله بین دندان ها

وقتی دیاستما ناشی از یک فرنوم لب بزرگ باشد، دندانپزشک ممکن است عمل فرنکتومی را توصیه کند. روشی برای از بین بردن بافت اضافی.

کودکانِ بزرگتر و بزرگسالان ممکن است برای کاهش فاصله به بریس یا درمان دیگری نیاز داشته باشند. در کودکان خردسال‌ تر، ممکن است این شکاف به خودی خود بسته شود.

5. درمان بیماری لثه

بیماری لثه برای جلوگیری از عفونت دندان و جلوگیری از عوارضی مانند افتادن دندان، باید تحت درمان قرار گیرد.

درمان ممکن است شامل جرمگیری برای از بین بردن رسوبات از لثه باشد. جرمگیری همچنین باکتری‌ های عفونت‌ زا را از بین می برد. علاوه بر این، آنتی بیوتیک‌ های موضعی یا خوراکی نیز ممکن است کمک کنند.

در موارد شدید، ممکن است برای برداشتن رسوبات عمیق از زیر لثه به جراحی نیاز باشد.

هنگامی که لثه‌ ها دوباره سالم شدند، ممکن است دندانپزشک از یکی از روش‌ های درمانی فوق برای رفع فاصله‌ بین دندانها استفاده کند.

پیشگیری دیاستما

پیشگیری از تمام موارد دیاستما امکان‌ پذیر نیست.

با این حال، اگر بیماری لثه یا عادت‌ ها باعث ایجاد دیاستما شوند، رعایت بهداشت دهان و دندان با استفاده از موارد زیر می‌ تواند کمک کند:

• دو بار مسواک زدن دندانها در روز
• اصلاح رفلکس‌ های بلع نا مناسب
• مراجعه به دندان پزشک برای معاینات منظم و پاکسازی دندانها
• نخ دندان کشیدن روزانه
• اجتناب از مکیدن انگشت شست دست و کمک به کودکان در ترک این عادت

چشم‌انداز کلی فاصله بین دندان ها

با توجه به علت اصلی دیاستما، چشم‌ انداز متفاوت است. با این حال، درمان میتواند بیشتر دیاستما ها را از بین ببرد یا آنها را کاهش دهد. این شکاف پس از درمان معمولا بسته خواهد شد، مگر اینکه فرد به عاداتی مانند مکیدن شست دست بازگردد یا از دستورالعمل‌ های دندانپزشک خود پیروی نکند.

چه موقع باید به دندانپزشک مراجعه کنیم

اگر شما یا فرزندتان دچار دیاستما (فاصله‌ بین دندانها) شده‌ اید و نگران آن هستید، باید با دندانپزشک خود صحبت کنید.

انجمن ارتودنتیست‌ های آمریکا توصیه میکند که متخصصان ارتودنسی تمام کودکان را در سن 7 سالگی معاینه کنند. یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی دندان میتواند علت اصلی را تشخیص دهد و در صورت لزوم یک دوره‌ ی درمانی را توصیه کند.